Галоўная / Рэгіён / Геаграфія

Геаграфія

Лепельскі раён знаходзіцца на паўднёвым захадзе Віцебскай вобласці. Мяжуе з Чашніцкім, Докшыцкім, Бешанковіцкім, Ушацкім раёнамі. Утвораны 17 чэрвеня 1924 года. Плошча 1,8 тысяч кв.кіламетраў.

Буйнейшым населеным пунктам раёна з’яўляецца яго адміністрацыйны цэнтр – г. Лепель, які ўтульна размесціўся на беразе маляўнічага возера, які знаходзіцца ў 110 км ад г. Віцебска і ў 150 км ад г. Мінска.

Лепель злучаецца шасэйнымі дарогамі з Мінскам, Віцебскам, Полацкам, Оршай, Ушачамі, Докшыцамі, Чашнікамі, Барысавам; з’яўляецца канцовым пунктам чыгуначнай дарогі Орша-Лепель, працягласць якой 130 км.

Прырода, экалогія, ахова прыроды

53% тэрыторыі Лепельскага раёна займаюць лясы. На тэрыторыі раёна 136 азёр, больш за 80 рэк і ручаёў. Самыя буйныя азёры – Лепельскае (плошча 10,18 кв.км.), Окана, Бярэшча, Ворань, Бобрыца, Цяклец. Возера Какісіна з’яўляецца гідралагічным заказнікам мясцовага значэння.

Бярэзінскі дзяржаўны біясферны запаведнік з цэнтрам у вёсцы Домжарыцы.

Галоўным упрыгожаннем у жамчужыне прыроды Лепельскага краю з’яўляецца Бярэзінскі дзяржаўны біясферны запаведнік. Сёння запаведнік – найбуйнейшая навукова-асветніцкая ўстанова сусветнага значэння. Экасістэмы балот і чорнаальховых лясоў не маюць аналагаў не толькі ў Беларусі, але і на ўсім Еўрапейскім кантыненце. У Бярэзінскім запаведніку знаходзіцца 93 віды жывёл і расце 86 відаў раслін, занесеных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь. Красамоўным прызнаннем унікальнасці ландшафтаў Бярэзінскага запаведніка служыць тое, што яму, у ліку першых запаведнікаў былога СССР, у 1979 годзе быў прысвоены статус біясфернага. Заслугі запаведніка ў захаванні глабальнай ландшафтнай і біялагічнай разнастайнасці ў 1995 годзе адзначаны Саветам Еўропы.

Штогод запаведнік наведваюць каля 50 тысяч турыстаў з Беларусі, краін блізкага і далёкага замежжа. Да іх паслуг камфартабельны гасціны комплекс “Домжарыцы”, гасціныя домікі на азёрах Плаўна, Домжарыцкае і Вольшыца, паляўнічы домік “Ніўкі”. Для назіранняў выкарыстоўваюцца водныя, пешаходныя, аўтамабільныя маршруты, назіральныя пасты, засідкі, укрыцці, вышкі з магчымасцямі фотаздымкі аб’ектаў дзікай прыроды. Турысты маюць магчымасць пазнаёміцца з бытам і традыцыямі мясцовага насельніцтва, народнай кухняй і промысламі.

Пад аховай дзяржавы знаходзіцца і помнік прыроды рэспубліканскага значэння “Цар-дуб”, які расце ў в. Тадуліна.

Працяглы рэжым аховы Бярэзінскага запаведніка вызначыў багацце запаведнай флоры і фаўны. Жывёльны і раслінны свет яго, які развіваўся тысячагоддзямі ў натуральным асяроддзі, з’яўляецца сапраўдным эталонам еўрапейскай прыроды.

Зараз агульная колькасць біялагічных відаў, якія знаходзяцца ў Бярэзінскім запаведніку, перавышае за 6000. І гэта далёка не поўны спіс .

Бярэзінская водная сістэма

Галоўнай гістарычнай славутасцю запаведніка з’яўляецца Бярэзінская водная сісітэма, пабудаваная ў 1797-1805 гг. на месцы найстаражытнейшага шляху з “варагаў у грэкі”. Будаўніцтва сістэмы дазволела ўстанавіць скразныя водныя зносіны паміж рэкамі басейнаў Чорнага і і Балтыйскага мораў. Пачыналася Бярэзінская водная сістэма Сяргучскім каналам - 490 км ад вусця ракі Бярэзіны і заканчвалася вусцем ракі Улы 519 км ад вусця Западнай Дзвіны. Працягласць воднай трасы паміж гэтымі трасамі 169 км.

Стварэнне Бярэзінскай воднай сістэмы – вялікая па тым часе работа. Будаўніцтва вялося ў цяжкіх умовах, сярод лясоў і балот, пры дапамозе прымітыўных прылад працы – рыдлёвак, сякер і тачак.

Увод сістэмы ў строй дапамог вырашыць значныя эканамічныя праблемы краю, уздоўж па трасе ад Бярэзіны да Западнай Дзвіны ўзніклі новыя паселішчы, пашырыліся гандлёвыя сувязі з Прыбалтыкай, расійскімі і ўкраінскімі губерніямі.

У сучасны час некалі ажыўленая водная траса поўнасцю страціла сваё лесасплаўнае і транспартнае значэнне. Каналы абмялелі і заглеіліся, месцамі пасярод рэчышчаў утварыліся астраўкі, якія зараслі кустоўем і чорнай вольхай. Драўляныя гідралагічныя пабудовы разбурыліся, аб іх узгадваюць толькі каменныя адкосы шлюзавых камер і плацін. Зараз - гэта уладаранне баброў, выдраў, качак і тысячы іншых прадстаўнікоў флоры і фаўны запаведніка. На сённяшні час разглядаюцца праекты аднаўлення Бярэзінскай воднай сістэмы.

Прыродныя рэсурсы Лепельскага раёна

Водныя рэсурсы. На тэрыторыі раёна налічваецца 136 азёр агульнай плошчай 5015, 8 га, працякае 20 малых рэк і каля 60 ручаёў. Плошча водаахоўных зон рэк і азёр складае 43,8 тыс.га, плошча прыбярэжных палос – 3,5 тыс.га. Ёсць значныя разведаныя запасы падземных вод.

У 2005 годзе быў ліквідаваны выпуск у раку Ула недастаткова ачышчаных стокавых вод ваеннага шпіталя, а ў 2006 годзе – малочнакансервнага камбіната. Працягваецца работа па рэканструкцыі ачышчальных збудаванняў каналізацыі п. Бароўка, сельскіх ачышчальных збудаванняў.

На Лепельскім вадасховішчы адноўлена і працуе гідраэлектрастанцыя.

Мноства водных рэсурсаў, асабліва азёр, стварае спрыяльныя ўмовы для развіцця прамысловага рыбалоўства, воднага і экалагічнага турызму, а таксама рэкрэацыі.

Мінеральна-сыравінныя рэсурсы

Асноўнымі мінеральна-сыравіннымі рэсурсамі, якія змяшчаюцца ў раёне, з’яўляюцца торф, сапрапель, гліна, пяскі і пясчана-гравійныя адклады. На тэрыторыі раёна знаходзіцца 243 тарфяных радовішча, і з іх 11 радовішчаў могуць выкарыстоўвацца для здабычы торфу як для сельскагаспадарчых патрэб, так і для патрэб цеплаэнергетыкі. Запасы торфу ў іх (40% умоўнай вільгаці) складае 2966 тысяч тон. Разведана 5 радовішчаў тарфяных лекавых гразей.

У многіх азёрах раёна ёсць вялікія запасы сапрапелю, які ў залежнасці ад складу можна выкарыстоўваць у якасці ўгнаенняў, кармавых дадаткаў, пры вытворчасці будаўнічых матэрыялаў і клеючых дадаткаў і ў якасці лекавых гразей.

Асноўныя запасы гліны знаходзяцца ў радовішчы “Раўнянка”, якое на сённяшні дзень не распрацоўваецца, бо цэглавы завод Раўнянка выведзены з эксплуатацыі.

На сённяшні дзень вядзецца здабыча пясчана-гравійнай сумесі і будаўнічых пяскоў на радовішчах “Бароўка” і “Даліцкае.”

Атмасфернае паветра

Пачынаючы з 2000 года аб’ём валавых выкідаў забруджанымі рэчывамі ў атмасфернае паветра ад стацыянарных крыніц на тэрыторыі раёна стабілізаваўся. Адначасова ў структуры выкідаў назіраецца ўстойлівая тэндэнцыя да зніжэння долі сярністага ангідрыду праз памяншэнне колькасці выкарыстання паліва нафтапрадуктаў (мазуту і пячнога паліва).

Рост колькасці выкідаў у 2005 годзе абумоўлены павелічэннем аб’ёмаў выпуску асфальтабетону ДБК-34 і ДРБК-202, а таксама тым, што КУПП ЖКГ “Лепель” і КУПП “Бароўка” была арганізавана падача насельніцтву гарачай вады ў летні перыяд.


2024 - год якасцi Праект “Адкрыты кінаархіў. Гэты дзень мы набліжалі як маглі» Увекавечанне памяці абаронцаў Айчыны і ахвяр вайны Ліцэнзаванне адукацыйнай дзейнасці Працаўладкаванне моладзі ў вольны ад вучобы час Анлайн-перамовы Лічбавая бяспека ў Інтэрнеце Прадпрымальнік года Віцебскі аблвыканкам Інвестыцыйная пляцоўка Витебские вести Рэдакцыя раённай газеты "Лепельскі край" Камісія па каардынацыі работы па садзейнічанні занятасці насельніцтва Лепельскага раёна ДУА "Інстытут пагранічнай службы Рэспублікі Беларусь" Прафілактыка хатняга гвалту Біяметрычныя дакументы Рэспублікі Беларусь Федэрацыя прафсаюзаў Беларусі Віцебскае абласное ўпраўленне Дзяржпрамнагляду Сацыяльная рэклама Свабодная эканамічная зона "Віцебск"
Адзіны дзяржаўны рэгістр
Міністэрства па падатках і зборах Рэспублікі Беларусь
Адзіны партал электронных паслуг